Ashtanga Vinyasa Yoga is afgeleid van de Ashtanga Yoga: een vorm van yoga die bestaat uit vaststaande series van opeenvolgende houdingen (asana’s). De asana’s, de lichamelijke yogaoefeningen, zijn slechts één onderdeel van de Ashtanga Yoga. Ashtanga betekent ‘acht ledematen’ in het Sanskriet, en verwijst naar de acht stappen van het achtvoudige pad van Pantanjali. Deze acht stappen heeft Pantanjali beschreven in de yoga sutra’s en vormen de basis van de Ashtanga Yoga.
Een yoga sutra is een symbolisch stukje tekst waarin kennis wordt overgedragen. De yoga sutra’s van Pantanjali vormen dan ook de basistekst van de klassieke yoga waarin de filosofie en de wetenschap van de yoga wordt uitgelegd.
In de yoga sutra’s staan ook de acht stappen van de Ashtanga Yoga, het achtvoudige pad, beschreven. De acht stappen zijn met elkaar verbonden en volgen elkaar op in een bepaalde volgorde. Elke stap kan echter ook afzonderlijk worden beoefend. Voor veel mensen begint yoga bij de derde stap, de asana’s (de yogahoudingen), omdat dit het meest tastbare element uit de yoga is. Naarmate je langer yoga beoefent zul je echter zien dat de ene stap je helpt om verder te komen in de andere stap. Hieronder wordt elke stap van het achtvoudige pad kort toegelicht.
- Yama’s: de yama’s zijn richtlijnen voor de omgang met je omgeving. Deze richtlijnen helpen je om je op een zachtaardige manier te gedragen. Er zijn vijf yama’s: wees geweldloos, spreek de waarheid, niet stelen, onthouding, wees niet bezitterig.
- Niyama’s: de niyama’s zijn richtlijnen voor omgang met jezelf, oftewel de interne yama’s. Er zijn ook vijf niyama’s: zuiverheid, tevredenheid, zelf-discipline of soberheid, zelfstudie, overgave aan het hogere.
- Asana’s: dit betekent letterlijk ‘houding’ en verwijst naar de lichamelijke beoefening van yoga. Door de asana’s te koppelen aan de ademhaling wordt het meer dan alleen een lichamelijke oefening. Het wordt dan langzaam meditatie in beweging.
- Pranayama: het woord pranayama verwijst naar de adembeheersing. Binnen de yoga zijn er verschillende pranayama oefeningen met elk een ander doel of andere werking. De pranayama gecombineerd met de asana’s helpt je verder in de volgende stap van het achtvoudige pad: pratyahara.
- Pratyahara: dit verwijst naar het terugtrekken van de zintuigen en is de eerste stap in het meditatieproces. Wanneer we de pranayama toepassen tijdens het de yogaoefening, lukt het beter om de zintuigen terug te trekken. Door te focussen op de ademhaling keert de aandacht vanzelf meer naar binnen.
- Dharana: dit betekent letterlijk ‘concentratie’. Het is de stap die vooraf gaat aan meditatie. Wanneer je in staat bent om de gedachten tijdens de yogaoefening minder te laten afdwalen, zal de concentratie zich verder ontwikkelen en ben je beter in staat om in het hier en nu te zijn.
- Dhyana: dit is meditatie, een staat van bewustzijn die vanzelf ontstaat. Deze stap volgt eigenlijk uit dharana, maar gaat verder dan alleen concentratie. In deze fase ben je je niet meer bewust van wat er om je heen gebeurt.
- Samadhi: dit is staat van vreugde en vrede. Vanuit de yogafilosofie is dit het ultieme doel van yoga. Hierbij geef je je helemaal over en ervaar je de essentie van het bestaan.
Niet iedereen beoefent en ervaart yoga volgens de acht beschreven stappen, en voor iedereen speelt yoga een andere rol in zijn of haar leven. Maar, ook als je (tijdelijk) niet in staat bent om de fysieke yoga houdingen (asana’s) te beoefenen, kun je toch met yoga bezig zijn door je te richten op de andere 7 stappen van het achtvoudige pad. En elke afzonderlijke stap helpt je ook weer verder in de andere stappen van het yogapad.